Nadal brakuje powszechnie akceptowanej definicji „wymiany danych” lub „udostępnionych danych”. Nie jest rzeczą niezwykłą, że przyjęcie się jednej z wielu możliwych nazw i definicji nowej technologii lub praktyki do powszechnego użytku zajmuje dużo czasu. W Centrum Wsparcia Wymiany Danych (ang. Support Centre for Data Sharing – SCDS) termin „wymiana danych” odnosi się do zbioru praktyk, technologii, elementów kulturowych i ram prawnych, które są istotne dla transakcji dotyczących jakichkolwiek informacji w formie cyfrowej, między różnego rodzaju organizacjami. Terminy „wymiana danych” i „udostępnione dane” często są stosowane wymiennie, jednak w SCDS preferujemy „wymianę danych”. Powodem jest to, że koncentrujemy się na praktykach dzielenia się, a nie na danych.
Zmiany w zakresie wymiany danych
Wymiana danych nie jest nowością. Wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi osobami, organizacjami oraz rządami zachodziła na długo przed powstaniem komputerów i sieci. W ostatnim dziesięcioleciu jednak postęp w zakresie umiejętności cyfrowych, technologii i dostosowania ram prawnych do przestrzeni cyfrowej umożliwiły szybsze udostępnianie danych na bezprecedensową skalę. Przykłady praktyk w zakresie wymiany danych, które zaczęliśmy dokumentować, świadczą o tym, że nastąpiła ogromna zmiana w tym zakresie. JointData na przykład pobudza zrównoważone innowacje w niderlandzkim sektorze rolnym, umożliwiając rolnikom wymianę danych w szybki, łatwy i bezpieczny sposób. Trzy elementy, które radykalnie zmieniły zakres możliwości wymiany informacji:
- Pierwszym z nich jest większa dostępność i jakość danych oraz to, jak przystępne cenowo i łatwe jest ich przechowywanie, przetwarzanie i przekazywanie.
- Druga to zmiana kultury: dziś rozumiemy dane lepiej, jesteśmy gotowi do tego, aby postrzegać je jako zasób i inwestować w nie - dotyczy to zarówno rządów, jak i prywatnych organizacji oraz poszczególnych osób.
- Wreszcie trzecim elementem jest zaangażowanie decydentów, którzy lepiej niż w przeszłości rozumieją skutki cyfryzacji w życiu obywateli i zobowiązali się do jak najlepszego uregulowania tej dziedziny. Integralną częścią tego procesu jest świadomość możliwości i zagrożeń związanych z wymianą danych.
Regulacja niekoniecznie przekłada się na ograniczanie — np. w celu ochrony danych osobowych ludzi – ale także na wzmocnienie pozycji zainteresowanych stron w celu lepszego wykorzystania jej możliwości poprzez tworzenie przepisów, które byłyby jednoznaczne w kwestii tego, co jest legalne, a co nie.
Korzyści płynące z wymiany danych
Połączenie tych trzech elementów stwarza ogromne możliwości:
- Organizacje i organy publiczne mogą wymieniać między sobą więcej danych i mogą je udostępniać w sposób bezpieczny, sprawiedliwy, zgodny z prawem i zgodny z prawami osób, których te dane dotyczą.
- Łączenie danych z różnych źródeł może zwiększyć skuteczność i wartość usług o rzędy wielkości. Umożliwia ono lepsze badania i rozwój oraz dostarczanie lepszych produktów.
- Wymiana danych umożliwia bezprecedensową współpracę i podejmowanie decyzji w oparciu o dane, informowanie polityki i zwiększanie wpływu społecznego.
Chociaż w chwili obecnej istnieje niewiele badań1, które badały i wyliczyły potencjalną wartość gospodarki wymiany danych, oczywistym jest, że jak najlepsze wykorzystanie tych możliwości ma zasadnicze znaczenie. Celem SCDS jest wspieranie Państwa w tym procesie.
- 1. See for example: http://datalandscape.eu/